menu close menu

Bazylika – historia kościoła

Kościół św. Elżbiety należy do najcenniejszych zabytków sztuki, jakie znajdują się we Wrocławiu. Jego monumentalna wieża dominuje w panoramie miasta, jest rozpoznawalnym i charakterystycznym elementem jego najwartościowszej części – Rynku. Świątynia jest najlepszym przykładem śląskiej architektury sakralnej XIV wieku.

Jest to trzynawowa bazylika z dziesięcioma przęsłami i nawami bocznymi zamkniętymi od wschodu trójbocznie. Przy jej pd.-zach. narożniku – dostawiona jest od południa pięciokondygnacyjna wieża mierząca przeszło 90 metrów, wokół świątyni rozciąga się rząd średniowiecznych kaplic. Wysokość nawy głównej wynosi 29,7 metrów, jej szerokość – 10,2 metrów, a długość – 66 metrów. Nawy boczne mają szerokość 5,5 metrów, wysokość – 13 metrów.

Gotycka architektura kościoła cechuje się wyraźną surowością i dostojeństwem. Wnętrze świątyni dało schronienie ogromnej ilości cennych dzieł sztuki. Wśród nich najwartościowszymi są gotyckie sakramentarium i stalle w opartii prezbiterium oraz wczesnobarokowy ołtarz i ambona. Na ścianach zewnętrznych kościoła oraz w jego nawach i kaplicach znajdują się najlepsze przykłady śląskiej rzeźby nagrobkowej. Wspaniałe i okazałe epitafia oraz pomniki nagrobne upamiętniają dawne elity Wrocławia i Śląska.

Kościół św. Elżbiety był miejscem modlitwy i skupienia najwybitniejszych przedstawicieli mieszczaństwa, dla którego stał się także najwspanialszą nekropolią. W nim wrocławianie realizowali swoje najśmielsze ambicje, obdarzali go dziełami sztuki najcenniejszymi, na jakie ich było stać, zabiegali o to, aby kazania głosili najwybitniejsi teolodzy, a młodzież z pobliskiego gimnazjum była uczona przez najlepiej wykształconych pedagogów.

Przez stulecia wierni z troską dbali a wygląd, wystrój i wyposażenie swojej świątyni. Mimo licznych nawiedzających ją katastrof zawsze potrafili przywrócić jej dawną świetność. Kościół był dla swoich patronów symbolem ziemskiego prestiżu i chwały doczesnej, a w perspektywie – nieśmiertelnej sławy. Duchowe i materialne bogactwo świątyni odzwierciedlało ustawiczny „sen o potędze” wrocławskiego patrycjatu.

Także dzisiaj kościół jest dumą miasta i jego społeczności. Po tragicznym pożarze świątyni w 1976 r., w wyniku którego tak boleśnie ucierpiało jej wnętrze i znajdujące się tu dzieła sztuki (spaliły się m.in. najcenniejsze śląskie barokowe organy autorstwa Michaela mł. Englera), nadal pozostaje bolesne wspomnienie. Jednak konsekwentnie przeprowadzane prace konserwatorskie powoli przywracają dawną świetność zabytkowi. Kościół p.w. św. Elżbiety ponownie pełni funkcję świątyni parafialnej i ma swojego gospodarza – od 1946 r. jest świątynią garnizonową i Wojsko Polskie sprawuje nad nim opiekę.

Dnia 21 stycznia 1991 r. Ojciec Święty Jan Paweł II przywraca Ordynariat Polowy i mianuje Biskupem Polowym Sławoja Leszka Głódzia. Od tego dnia rozpoczyna się nowy okres w rozwoju parafii i w odbudowie kościoła. Uwiecznieniem trudu odbudowy jest uroczystość poświęcenia na nowo świątyni przez Ojca Świętego Jana Pawła II w dniu 31 maja 1997 roku. W kościele odbywają się centralne uroczystości religijne-patriotyczne dla całego Wrocławia w dniach 3 maja, 15 sierpnia i 11 listopada oraz w całym roku kościelnym.

Gromadzą się tutaj na swoich uroczystościach żołnierze, kombatanci, władze miejskie i wojewódzkie, harcerze, Bractwo Kurkowe i inne organizacje społeczne. Uroczystościom towarzyszy bogata oprawa liturgiczna w asyście żołnierzy, Kompanii Honorowej i orkiestry wojskowej. Kościół jest też stałym miejscem spotkań ekumenicznych, a także koncertów muzycznych, w tym o najwyższej randze światowej (np. Festiwal Wratislavia Cantans).